Cider, saus en jam van kneusjes.

Je zou kunnen zeggen ..... dat dit allemaal van afval is gemaakt.

Ik begin even met een verhaaltje wat ik ooit las in het boek ´Boerin in Frankrijk´ van Wil den Hollander. Zij was geemigreerd naar het Franse platteland, vlak na de oorlog, met haar gezin. Hard knokken was dat daar als Nederlandse boer. En die Franse gewoontes, geweldig, Wil keek haar ogen uit, en schreef alles op in haar boek. 

Neem nou het maken van appelcider!

Je moet weten dat cider voor de Fransen zoiets was als water voor ons. Bij elke maaltijd stond de ciderkaraf op tafel. Kinderen dronken ook rustig mee. Ach dat beetje alcohol (5%) daar maakte niemand zich druk om.

Ik vond dat mijn appels al erg rot waren. Eigenlijk niet meer te gebruiken. Slakjes zaten erop, wormpjes, wat oorkruipers, modder ....

Nee, dan die Fransen. Elke plattelander had appelbomen. Daar liepen de schapen en de kippen onder. Als de appels rijp waren werden ze geraapt en geplukt, en op een grote hoop ergens op het erf gegooid. Daar bleef dat zo een maandje liggen. Kippe- en schapemest zat er er nog op, vliegen erbij, gekneusd, halfverrot, zand ertussen, wormen erin etcetera.

Eéns per jaar kwam de grote persmachine in het dorp. Die kwam bij je huis langs, en die hele berg smerige appels ging zo húp de pers in. Nou ja, voor de vorm ging er een bakje water over.

De pulp van de appels werd zó vanuit de pers in een ton in de kelder gespoten, door een raampje. Een paar duizend liter meestal, per gezin. En dat bleef dan in dat vat zitten, totdat er een dikke laag vies schuim opkwam, al die mest en troep schuimde er zeg maar bovenuit, door een opening in het deksel. 

En ..... KLAAR was de cider! Kraantje eronderin, en voila! Drrrrrrinken maar!!! Haha die Fransen! Volk naar mijn hart!!

Ik wilde dus ook cider maken. Nog nooit gedaan. Alleen dat verhaal van die Fransen kende ik. Dus maar es op google kijken gisteren, tjonge, wat doen wij weer ingewikkeld hier. Alles moet steriel, en je moet speciale cidergist kopen. En flessen met een waterslot .....

Goed. Ik neem een tussenweg, ik doe het maar niet op z'n Frans. Ik ga de appels wel eerst wassen. En de flessen uitkoken. Maar verder gaat het 'a la laisser-aller'. Niks cidergist. Gwoon een beetje broodgist. Niks waterslot. Gewoon lege wijnflessen met draai-dop. Nou daar gaan we hoor. 

Terwijl de appels schoonweken maak ik een 'starter. Dat deed ik door een glas appelsap iets te verwarmen, en daar een theelepel gist en 50 gram suiker in op te lossen. Ík deed er ook wat van mijn eigen appelazijn in, want daar zitten ook gistcellen in. Die starter maak je ruim van te voren. Google zegt 6 uur van te voren, ik deed het twee uur van te voren. A la Laisser-Aller!

Oja behalve appels gingen er ook wat druiven door. Want die waren ook rijp. En lekker zoet. Cider heeft suikers nodig, en mijn appels zijn aan de zure kant. 

Nou komt er bij ons in Bussum geen ciderpers langs ... helaas ... dus, hoe krijg ik dat sap uit die appels? Ik gebruik de ontsapper. Dat is een ketel waarin het sap uit fruit wordt 'gestoomd'.

Met bessen enzo werkt dat heel goed. Maar de appels zijn veel te 'moezig'. Het werkt voor geen meter. Ik krijg een enorme pan appelmoes. Haast geen sap.

 

Ik zal je de details besparen, van de moes door een doek knijpen, mijn handen verbranden etc etc, maar uiteindelijk had ik dan een magere 3 liter vers sap. Die ik heb aangevuld met een fles van die 'natuurtroebele' sap van de supermarkt.

Dan laat je het sap wat afkoelen, tot zo'n 45 graden. En dan de starter erbij met die levende gist!

Prachtig toch? De gist eet de suikers op en maakt daar bubbels en alcohol van! Je roert goed, en giet de inhoud in schone flessen. Ik had dus die met draaidoppen. Om te zorgen dat het gas kan ontsnappen, maar er geen vuil inkomt, heb ik de doppen ietsje los gedraaid. En nu een paar weken wachten.

Nou, we zullen zien! Experiment nummer zoveel! Cider van kneus-appels. Wordt vervolgd!

En dan, de bramen. Die moet je in het oogstseizoen echt zo'n twee keer per week oogsten. Anders rotten ze, en de rode worden niet meer rijp. Nou ik was die hele bramen vergeten. Dus de vliegen zaten er alweer op. Toch maar geplukt.

Ach zo op de foto lijkt het nog wel wat. Maar ze waren echt overrijp, of juist te zuur. Niet om uit het handje te eten. Maar prima nog voor jam!

Eén kilo rijp fruit levert zo'n 6 tot 7 potjes jam. Gooi je overrijpe fruit dus niet weg, maar kook het even op met van die marmello geleerpoeder en suiker, en je hebt voor de hele winter jam! Ik had nét niet genoeg bramen en heb het aangevuld met blauwe bessen uit de vriezer. 

Het laatste produkt van 'afval' was de tomatensaus. Die tomaten, die hebben het moeilijk gehad deze maand. Ze waren mooi groot gegroeid aan de ranken, en toen werd het ineens koud en nat. Hopla daar gingen de ranken. Die werden ziek. Dus de vruchten moesten (te) vroeg geplukt, en dan worden ze soms rijp, maar soms niet en gaan ze rotten. Ik had een paar kilo van die sneue tomaten liggen.

Ook waren er nog wat oudere courgettes, wat afgekeurde uien, wat vergeten worteltjes, en dat was samen precies genoeg voor een pan saus, voor in de winter!

Breng in een grote pan wat water aan de kook, was je groente, snij alle rotte stukjes er af (belangrijk!) en kook het zachtjes gaar. Ik deed er ook een tak rozemarijn en twee bollen knoflook bij.

Het afval kan gewoon op de compost. Hoeft niet via de Bokashi emmer. Ik leg er dan wel wat kranten of wat blad over, anders krijg je een fruitvliegjes paradijs.

De gare groente pureren, zorg dat er geen grote stukken meer in zitten. Voor deze tomatensaus voeg ik vervolgens 1 eetlepel suiker en 1 theelepel zout per liter toe. Maar werk naar eigen smaak. Zout en suiker bevorderen de houdbaarheid. Weer aan de kook brengen.

Zet schone glazen potten klaar, en giet de gloeiend hete saus hierin. En dan gaat het net als bij jam. Dop erop draaien, op de kop zetten, en na tien minuutjes weer rechtop. Als je net zo knoeit als ik deed, maak de potten dan nog even goed schoon.

En dan zijn we weer bij het begin. Van wat je allemaal kan maken van overrijpe, al een beetje rotte, niet meer zo mooie spullen, kortom van je kneusjes.  

Poe hee, lang verhaal vandaag!

Morgen laat ik de tuin weer zien. En de twaalfling, oud twee weken!