Paddenstoelen en ploffers.

Vanmorgen, klokslag 9.00, stonden Lia en ik weer kannen koffie te zetten in de boshut. En koek snijden en de stoelen en tafels leuk neer zetten en de boel weer even grondig aanvegen. Want het was vandaag alweer derde zaterdag van de maand! En dat betekent ... wandelen! Het thema was paddenstoelen. Ook dit keer was er héél wat animo, bekenden, maar ook weer veel nieuwe gezichten. 

Met ruim 25 man gingen we aan de wandel. Op zoek naar paddenstoelen, al dan niet eetbaar.

Het wémelde in het bos van de paddenstoelen. Als je erop let zie je er tientallen per vierkante meter. Sommige groot en kleurig en duidelijk, anderen zijn piepklein en hebben zich verstopt achter takjes en onder het gras. Maar wat zijn ze leuk en wat is er veel over te leren! Wist je bijvoorbeeld dat de paddenstoelen die je ziet eigenlijk alleen maar de 'vruchten' zijn, en dat de de eigenlijke 'moeder-zwam', die héél groot kan worden, helemaal onder de grond zit?

Ik laat je even wat foto's zien (en moest natuurlijk gezichten bedekken), en zo heb je dan een impressie van de ochtend, en hoe iedereen geconcentreerd staat te luisteren naar Machiel. Hij laat hier een Kastanjeboleet zien, een eetbare soort.

Onderop die boleet zat een viezig sponzig groenbruin laagje. Och, denk je dan, die is beschimmeld, en bedorven dus. Die kan je niet meer eten.

Welnee!! Zei Machiel. Dat moet juist! Als er zo'n groen sponzig laagje op zit weet je juist dat hij wél eetbaar is. Dat laagje haal je er dan even af, en rats rats liet hij dat zien met een mesje, en toen, heel behendig werd de boleet in plakjes gesneden.

Alsof je even een appeltje schilt, leek het wel. 

Omdat paddenstoelen de vruchten zijn van de eigenlijke ondergrondse zwam, kan het niet veel kwaad om ze te plukken. Wel moet je dat voorzichtig doen zonder de zwam te beschadigen. En natuurlijk, net als met alle andere vruchten en bessen die je plukt, neem je nóóit de zeldzame soorten mee, en ook geen handenvol tegelijk. 

Gewoon, een páár, als er tenminste genoeg staan. 

Maar de meesten zijn gewoon alleen voor het bekijken. Prachtig zijn ze!

Het wandelen ging wel met horten en stoten want iedereen wilde overal foto's maken en alles tegelijk zien. Nou ja, dacht ik, laat ook maar. Dan lopen we maar een keer niet zo'n eind. Want je moet een beetje meebewegen, met de groep. En dat betekent dus soms, stilstaan.😄

Stilstaan, en wachten tot iedereen z'n plaatjes heeft, en dan bij de volgende kruising zijn er weer benden paddenstoelen. Wéér stilstaan. Maar we kwamen er hoor! Uiteindelijk waren we weer in de boshut waar de koffie geurde en waar we een tafel hadden klaargezet met allemaal paddenstoelen spulletjes en boeken. Ook dat krantje, waar ik laatst over schreef.

En nu zitten we een beetje onderuit gezakt aan tafel, Poek en ik. Poek is hier om te studeren. Ze werkt bij een groot pensioenfonds, en doet daarnaast nog een opleiding voor CFO. Voor wie dat wat zegt. Maar eerlijk gezegd lag het studieboek .... in een hoek .... en was ze heel wat anders aan het doen. 

Wat ik me goed kan voorstellen als je de hele middag al in al die cijfers hebt zitten wroeten. 

En ik? Ik was aan een tweede paar sloffen begonnen, dit keer voor Poek. We noemen ze .... ploffen, omdat Paul het nog steeds Kabouter-Plop sloffen vindt. Deze zijn alweer wat netter en beter van pasvorm dan het eerste paar. Hopelijk zet die lijn nog door! 😊

En meer tekst heb ik niet vandaag. Of wacht .... de tekst van het paddenstoelenkrantje, die deel ik nog even hier. Voor wie wel eens wat meer wil weten ...... over de wondere wereld van de paddenstoel!

🍄🍄🍄🍄🍄

Paddenstoelen. 

16 oktober 2021 

 

 

Paddenstoelen zijn echte krachtpatsers. Ze ruimen het bos op, ze zijn voedsel voor dieren (en soms ook voor mensen) en ze beschermen planten en bomen tegen ziektes. Paddenstoelen zijn planten noch dieren, maar … fungi. Schimmels dus! Wat wij zien, die mooie paddenstoel bóven de grond, is in feite alleen maar de ‘vrucht’ van een veel grotere zwam. Die zwam bestaat uit een groot vlechtwerk van dunne draden (zwamvlok of mycelium) dat groeit onder de grond. 

 

Die prachtige mooie gekleurde paddenstoeltjes in het bos, die zijn ervoor bedoeld om te zorgen dat de sporen (een soort hele fijne zaadjes) van de zwam bóven de grond komen, en daar kunnen worden meegenomen op de wind, om elders uit te groeien tot weer nieuwe zwammen. De ‘hoed’ van de paddenstoel (waar de sporen inzitten) staat daarom vaak op een steel, zodat de sporen van onderuit die hoed in alle richtingen kunnen wegwaaien. 

 

Paddenstoelen zijn echte opruimers. Veel bodempaddenstoelen leven van afgestorven materiaal. Laat je wat dood hout, planten, blad, takken, en dergelijke in een hoekje van je tuin liggen, grote kans dat ze hier op en tussen gaan groeien. Ook kunnen ze op levend materiaal groeien.  

 

Daarnaast hebben paddenstoelen ook een andere zéér belangrijke functie voor alle planten in het bos. De zwammen vormen uitgebreide netwerken onder de grond, rondom planten- en boomwortels. Via deze zwamvlokken kunnen bomen en planten beter mineralen en water uit de grond opnemen, nodig voor hun groei en gezondheid. Paddenstoelen in het bos of in je tuin dragen dus in grote mate bij aan de gezondheid van alle flora eromheen! In ruil daarvoor krijgen paddenstoelen van de planten en bomen voedingsstoffen terug, nodig om weer nieuwe vruchten te kunnen laten groeien. Het is een prachtige wisselwerking! 

 

En niet alleen worden planten op deze manier door paddenstoelen beschermd en versterkt, maar ook mens en dier kunnen ervan profiteren. Paddenstoelen en schimmels bevatten veel geneeskracht, en worden gebruikt in veel medicijnen en ook bij de productie van antibiotica.  

 

 

 

Ook zijn paddenstoelen een belangrijke voedselbron, voor veel dieren en insecten. Je kunt dat wel zien, aan de vele ‘hapjes’ die soms uit de hoed zijn genomen. Ook voor mensen zijn veel soorten eetbaar, zoals champignons, shiitake, oesterzwammen, cantharellen, en meer.  Mocht je gaan plukken, zorg dan dat je de regels goed kent. Niet overal in Nederland mag je ze zomaar plukken. En neem altijd iemand mee die kennis heeft van eetbare soorten, vanwege de vele ‘dubbelgangers’ die erg giftig kunnen zijn. 

 

Wat erg leuk is, is om zelf thuis eetbare paddenstoelen op te kweken. Dat kan op vele manieren. Op koffiedrab, of op stro of houtsnippers, of ook gewoon in een pot vochtige aarde. Zo kun je bijvoorbeeld het steeltje afsnijden van een verse champignon. Plant de hoed vervolgens in vochtige aarde, zet de pot donker weg, en wachten maar. Na een tijdje groeien er nieuwe champignons omheen. Paddenstoelen opkweken kan ook buiten, in de tuin, bijvoorbeeld op houtblokken of op ander dood of levend hout. Er zijn vele kant en klare kweeksets te koop met uitgebreide instructies. Op het www is hier veel informatie over te vinden.  

 

Paddenstoelen groeien enorm snel. Soms in één nacht. Dat doen ze door veel water op te nemen, en door hun cellen uit te strekken, in plaats van alleen maar cellen te delen. Ook is de celstructuur van de schimmeldraden heel bijzonder, ze zijn als een soort treinwagonnetjes aan elkaar gekoppeld. Hierdoor kan voedsel snel worden doorgegeven, en kunnen er aan de uiteinden heel snel nieuwe cellen worden gevormd. 

 

Een heksenkring is een groep paddenstoelen in een cirkel. Ze ontstaat doordat de ondergrondse zwamvlok zich steeds maar uitbreidt naar buiten, maar in het midden afsterft, doordat daar het voedsel op is. De zwamvlok groeit dan in een ringvorm. Op die ring groeien de nieuwe paddenstoelen uit. Dus …. in een cirkelvorm! Vandaar die prachtige heksenkringen, die je soms in het bos tegenkomt.  

 

(Er wordt ook wel gezegd dat hier tovenarij en hekserij in het spel is, wat natuurlijk nooit gehéél uitgesloten kan worden …... ;-)  

 

Werkgroep Biodiversiteit 

NBVIJS 

🍄🍄🍄🍄🍄

Wat ik steeds vergeet, en over ruzie, en verder de gewone dingen.

Wat ik dus steeds vergeet hier op het blog te melden ... nou ja .... TIJDIG te melden, is dat wij met de Natuurbescherming echt héle leuke wandelingen organiseren steeds. Lia en ik hebben een reeks van 13 wandelingen uitgestippeld voor het komende jaar, en die zijn op elke derde zaterdag van elke maand.

Ook hartje winter dus! En we lopen óók gewoon als het regent. Je wil niet weten hoe leuk zo'n bos is tijdens een klein regenbuitje!

Enfin, zaterdag is het dus weer zover. Nu eindelijk eens op tijd gemeld, want misschien wil iemand van jullie wel mee. Mocht je in de buurt wonen. Het wordt een wandeling met als thema 'Paddenstoelen'. Ik heb van de week een krantje gemaakt met info over paddenstoelen. Daardoor weet ik er nu ineens het één en ander vanaf!

Dat is zo leuk van het organiseren van die wandelingen! Door je in allerlei onderwerpen te verdiepen waar je eigenlijk geen klap vanaf weet, leer je zelf ook weer heel wat. Of, zoals Editha dan zo mooi zegt ... de weg náár het doel is nét zo mooi als doel zelf. Soms zelfs mooier.

Maar goed. Aanstaande zaterdag dus wandelen hier in het bos, vanaf tien uur, Vijverweg 5 in Punthorst. We starten bij de boshut middenin het bos. Koffie en koek na afloop, en dat krantje krijg je ook mee. Machiel leidt ons rond, en hij weet veel over eetbare paddenstoelen, voor de smikkelaars onder jullie!

Ik let nu de hele tijd op paddenstoelen, en zag deze hieronder vandaag op een stuk hout in onze tuin. Het is ..... de Pholiota Aurivella! Haha, lang leve de app 'seek'! 

(hij is wel eetbaar maar niet lekker😊)

En in de stal ... sjonge jonge .... daar is grote ruzie geweest, lijkt het wel. Het was op dinsdagochtend. Ik kwam in de stal en zag dat de dames een hele plank eruit hadden gejast. Het was één van de planken uit de achterwand. Die was eruit en lag buiten, op de grond. En de plank erboven zat ook al los. Wat er gebeurd is? 

Geen idee natuurlijk. Maar wel is het zo dat Bonnie steeds groter en sterker wordt, en de leidende rol van Bella soms niet langer meer pikt. Hoezo mam, mag JIJ altijd als eerste bij de groenten en bij het hooi? Hoezo bepaal JIJ wanneer we gaan grazen en wanneer we gaan liggen om te herkauwen, en waar?

Ik betrap Bonnie er soms op dat ze nét op een andere plek gaat liggen herkauwen als Bella. Een echte puber dus, die gaat dwarsliggen en haar moeder soms ook wel even haar horens laat voelen. In plaats van alleen maar andersom. 

Dus ik denk dat hier een robbertje is gestoeid. En dat daardoor die plank eruit is gewipt.  

Op de foto boven zie je het van de buitenkant. Achter de stal is het kippenhok. Ik kan er dus niet bij om de plank weer vast te schroeven. Want dat kippenhok, dat staat dan weer klemvast tussen de stal en een grote boom

Die hebben we daar ooit met vier volwassen kerels met veel moeite op die plek gekregen. En die boom is flink gegroeid intussen. Dat hok krijg je nooit meer van z'n plek, tenzij je het sloopt. Dus die plank kan niet meer terug. En er zit nu een groot gat in de stal. Dat moet wel dicht, want het is precies op de zuidwesthoek, waar het hard kan waaien, en waar hun slaaphoek is. Daar mag het niet tochten.

Dus ik bedacht om er dan maar van binnen een wandje tegenaan te schroeven, gemaakt van die grote houten platen, die we hebben. Maar helaas ..... waren die al allemaal in gebruik. De laatsten zijn hier(onder) vóór de hooipakken vastgeklemd, zodat de koeien daar niet bij kunnen.

Géén grote platen beschikbaar dus. En het was al ná zessen, Hubo dicht, al schemerig in de stal, en de koeien stonden te loeien dat ze erin wilden. Nou, toen heb ik het maar met een paar kleine platen dichtgemaakt. Voor tijdelijk. Hopelijk dat ze er niet de horens achter kunnen krijgen. Maar me dunkt dat het wel stevig genoeg is.

 

De halve stal bestaat nu uit platen. Het is geen mooi gezicht. En zelf kreeg ik toen ook nog ruzie. Met de boor. Want nadat een schroef zat vastgedraaid, en ik de boor terug nam, viel het bitje steeds op de grond. Het viel in het stro, en zakte natuurlijk meteen diep in het stro weg.  

Het kostte mij twee bitjes, die ik écht niet meer kon terugvinden. En een paar lelijke woorden, dat ook.

 

Op woensdag tufte ik weer naar mijn moeder en hadden we een gezellige ochtend. Het gaat op het moment behoorlijk goed met haar gezondheid en daar zijn we allemaal erg blij mee. Het was weer, nét als vorige week, kletsen, het nieuws doornemen, de familie en de buurt, en wat er zoal in de kranten staat. En de boeken die we lezen. Meestal ná elkaar, want we vinden dezelfde schrijvers leuk.

(Op het moment herlees ik alles van P.J. Risseeuw, ik dacht dat daar in de reacties iets over  gevraagd was?)

Koek eten, koffie drinken, en ook nog pannen met appels schillen. Want die had ik natuurlijk meegenomen.

De appels heb ik thuis aangevuld met rabarber uit de vriezer, en in elke pan ging ook nog een fles vlierbloesemsiroop. Geen suiker meer toegevoegd.

Het was een heerlijke culinaire appelmoes. Die we overigens in vele recepten eten. Een schep appelmoes door de pompoensoep bijvoorbeeld is heerlijk, wist je dat? En door cakebeslag. En veel meer. Maar uiteraard ook altijd bij gebakken aardappeltjes! 

In de moestuin.

Vandaag en gistermiddag ben ik steeds bezig met één vak op de moestuin. Daar moest alles uit. Voederbieten, en nog een rij witlof, en wat kruiden en een rij Afrikanen. De aardappels die hier stonden zijn allang geoogst, en de rest is nu ook allemaal weg.

De kipjes helpen weer met alvast een beetje spitten.

De witlofpennen leg ik gewoon ergens buiten neer. Je laat ze een weekje ofzo liggen, en hakt dan het groen eraf. Met de pennen (wortels) kun je dan verder aan het werk om dan vervolgens hartje winter prachtige verse witlofsalade te hebben. 

Hoe dat verder gaat met die pennen laat ik zien als ik zover ben.

En de voederbieten liggen netjes op rijen op een andere plek. Ook die mogen gewoon buiten liggen, en worden binnenkort gekapt. Die kappen gaan dan als voer naar de koeien.

En we hadden zo'n heerlijk weer erbij de hele tijd! Droog, af en toe het zonnetje, en een briesje. En niks koud nog. Het was écht prettig werken!

Na het leeghalen heb ik compost uitgereden over het hele vak. Allemaal bulten, en die vervolgens zo gelijk mogelijk uitspreiden. Zo vul je weer aan wat je hebt weggenomen. En voed je meteen al het bodemleven.

Dat is nu klaar. Nu moet het nog worden omgespit en dan wordt hier de winterrogge op gezaaid. Dat doe ik het liefst vóór half oktober. Hoe eerder je het doet in het najaar, hoe beter het zal aanslaan vóór de vorst komt. En hoe minder kans op onkruid later, tussen de rogge.

Ook 's avonds is er nog zoveel te zien. Er waren dit keer bijzondere muggen, en door het zonlicht leken het wel kleine elfjes, of eigenlijk meer, drones. Ik weet niet wat het waren, en ze staan ook niet zo duidelijk op de foto's. Misschien zie je het.

Op tafel.

Leuk he, die borden? Van de Kringloop in Hoogeveen. Ik vond ze mooi vanwege de winterse silhouetten van de bomen. Echt winterborden zijn het. 

Grappig idee dat hier vele andere gerechten op hebben gelegen. Wie zou ervan gegeten hebben? Of waren ze alleen maar voor sier? Nou, hoe dan ook, nu gaat onze Moeskoek erop!

 

Enne .... niet vergeten he? Paddenstoelenwandeling dus, aanstaande zaterdag. Opgeven is noodzakelijk, en doe je via aanmelden@nbvijs.nl. Je krijgt dan van Greetje alle informatie.

En volgende keer meld ik het wat eerder! Dan hebben we een zadenwandeling, mét zaden-ruilbeursje, in november!

😊😊

(ps Anneke nog hartelijk dank voor het artikel over de het Friese rijstveldje!)