Maandag, vraag en antwoord (5)

Het was weer een koude nacht! Niks geen zaaien en poten dus vandaag! We gaan gewoon vrolijk verder met .... vragen beantwoorden. Vanwege de privacy plak en knip ik soms in jullie vragentekstjes, dus als het er iets anders uit ziet .... dan komt dat daardoor! :D

Monica heeft twee kleine jongens, en wil met het hele gezin aan een moestuin beginnen. Leuk!! Ik herinner me nog zo goed al die enthousiaste kinderen op de zelfoogst-tuin bij Land en Boschzigt.

De vragen van Monica gaan over het zelf maken van wasmiddel.

Hoi Clarien,

ik lees al een tijdlang mee op je moestuinblog, en heb al veel ideetjes opgedaan. Met onze twee kleine jongens (van 3 en bijna 6) gaan we komende voorjaar  ook een moestuin maken in onze voortuin. ze hebben er al heel veel zin in en hebben al zaden gekregen van opa en oma, dus voorzaaien kunnen we al (in van.  die kartonnen bekertjes.)

Mijn vraag is over het wasmiddel. Onze jongste heeft last heeft van huidproblemen, we hebben er al veel aan gedaan. Zalf en verschillende cremes heeft hij gehad maar het komt steeds terug. Maar aan wasmiddel had ik niet gedacht. Nu wil ik dat ook gaan proberen te maken. Maar ik heb nog een aantal vragen

hoeveel gebruik jij per wasbeurt? Wat is Borax poeder? Is dat niet slecht voor de huid?  Kun je je wasmiddel lang bewaren en bederft het niet? Was je alle wasgoed met je eigen wasmiddel of alleen maar een deel? En hoe kom je aan goede olie?

Ik hoop dat je (een deel van)de vragen kan beantwoorden. Alvast heel erg bedankt,

Hartelijke groetjes van Monica Bosman!

--------------

Hallo Monica!

De hele familie is erbij betrokken, bij jullie moestuin. Wat leuk!! Misschien heeft opa of oma nog leuke tips voor de tuin?

Wat het wasmiddel betreft … ja bij (mijn) Paul scheelt het enorm als we gekochte of zelfgemaakt wasmiddel gebruiken. Zijn huid reageert daar heel sterk op. Maar of dat voor iedereen geldt weet ik natuurlijk niet. Als jou zoontje van 3 allergieën heeft dan kan dat van het wasmiddel komen maar ook van voeding, van stress, van allerlei andere oorzaken.

Maar natuurlijk kun je het wasmiddel proberen .. baadt het niet schaadt het niet. En de geurolie die erdoor gaat, kan zelfs een heel goed effect hebben op de huid.

Over je vragen. 

Ik gebruik 2 volle wasbollen per wasbeurt, en de wastrommel zit altijd helemaal vol. 

Borax poeder is een soort zout. Het heeft een mild reinigende en blekende werking. Het is trouwens ook licht ontsmettend en werkt zelf tegen slakken. Maar erg milieuvriendelijk is het niet, dus ik overweeg eigenlijk zelf om maar te stoppen met Borax. Het is voor zover ik weet niet slecht voor de huid.

Het wasmiddel kan je vrij lang bewaren. Ik denk wel een jaar maar weet het niet zeker omdat ik altijd een voorraad maak voor 3 tot 6 maanden tegelijk.

Ik was bijna alle wasgoed hiermee. Heel soms doe ik een witte was apart (bijvoorbeeld de witte overhemden van Paul om ze even weer superwit te krijgen) met een speciaal middel voor witte was.

De olie haal ik bijvoorbeeld bij 'De Tuinen', of een andere drogist. Ik let erop dat het etherische olie is, dat wil zegge pure olie uit planten, door destillatie verkregen. Hoe goedkoper de olie, hoe meer je aan de kwaliteit mag twijfelen … dus neem niet de goedkoopste en kijk goed op het etiket!

Succes met jullie tuin! Groetjes van Clarien

En dan ... de vragen van Lutgarde.

Zij vroeg over de rozemarijn shampoo, wat ik met de resten van de shampoo deed omdat je lang niet alles uit zo'n glazen fles krijgt, en er veel shampoo tussen de gezeefde rozemarijn takjes blijft zitten. Ook vroeg ze hoe het was afgelopen met het experiment met de zelf gekweekte gember van vorig jaar. Of dat nog gelukt was.

rozemarijnshampoo in wording ...

Lutgarde, wat ik met de resten van de rozemarijnshampoo doe? Ik gooi alle resten in een kom, giet er warm water over, en zeef dat dan door een doek. Het spoelwater kun je heel goed gebruiken om je haar mee te wassen. Gewoon een kopje vol over je haar heen gieten en dan wassen. Dus je hoeft niks weg te gooien. En de uitgezeefde takjes gaan op de compost.

En de gemberwortel .....







.....  ik had vorig jaar een stuk van die wortel in een pot aarde gestopt. Er groeide een lange spriet uit, maar ik heb hem niet zo goed verzorgd .... hij ging dood. Dat wil zeggen het bovengrondse groene deel.

De wortel was inmiddels wel in volume verdubbeld. Je kunt dus heel goed gemberwortel zelf kweken! Alleen is de plant bij mij helaas gestorven door verwaarlozing ....

Volgend jaar nieuwe poging!

En dan de vraag van Yvonne en Arthur. Over rogge!





                       









                   

Hallo Clarien

Elk jaar zaaien we een stuk in met winterrogge en aan het einde van de

winter knippen we dit kort af en spitten de wortels onder.

Bij biologisch/natuurlijk tuinieren wordt er echter niet gespit, omdat

dit de bodemstructuur aantast.

Hoe kan ik nu zonder te spitten de groenbemester onderwerken? Zonder

spitten gaat de winterrogge gewoon weer uitlopen.

Groeten,

Yvonne

Hallo Yvonne.

Om te beginnen is het een heel goed idee om winterrogge te gebruiken als groenbemester. Daarmee hou je de mineralen vast op het land, en voorkom je dat het land 's winters bloot ligt en uitspoelt.

Het nadeel van winterrogge (en andere granen) is dat het goed moet worden omgespit. Als je dat niet doet groeit het steeds weer uit vanuit de sterke wortels. Ik heb zelf ook die ervaring, net als jullie. Daarom heb ik besloten om op de bedden van de 'vroege' gewassen zoals erwten en tuinbonen, geen winterrogge meer te zaaien.

Natuurlijk kun je het gewoon omspitten, zoals jullie nu doen. Dan heb je mooie verteerde rogge in de bodem, en het komt niet steeds meer terug.

Yvonne, je schrijft dat er in de biologische landbouw niet wordt gespit. Maar dat is niet waar. In de biologisch dynamische landbouw wordt vólop gespit en geploegd, omdat dat vaak de enige manier is om je land 'schoon' te krijgen en van de groenbemester-resten af te komen.

In de permacultuur-tuin wordt niet gespit. Daar houdt men de bodem helemaal intact.

Zelf ben ik ook nog steeds aan het uitproberen. Soms spit ik wel, maar als het even kan, bijvoorbeeld op de aardappelbedden, waar het niet zo nauw steekt met wat gewas-resten, dan spit ik niet. NIET spitten is beter voor de bodemstructuur en het bodemleven, maar WEL spitten is soms gewoon nodig om een schoon zaaibed te krijgen, zeker voor de vroege teelten.

En dan hangt het er ook nog es vanaf of je een nieuwe of oude tuin hebt. Op een oudere tuin, die al lang gecultiveerd is, zul je veel minder hoeven spitten dan op een nieuwe tuin, waar je soms nog bouwzand-lagen in de bodem hebt zitten.

Mij advies voor jullie .... spit alleen door daar waar je vroeg wil zaaien. En het wortelveld ook doorspitten. Maar probeer ook sommige stukken zonder spitten, bijvoorbeeld je aardappelen, mais, bonen en pompoenen veld, want dat zijn makkelijke sterke gewassen, die je pas later zaait en poot. En kijk hoe dat bevalt. Dan pas je je methode het jaar daarop weer aan.

Gewoon proberen, experimenteren, zo wordt je de beste tuinder! Succes!

Dit was voorlopig de laatste vraag en antwoord maandag. Vanaf volgende week start er een nieuwe rubriek. En daar ga ik nu even voor in de boeken duiken! :D






Maar vragen kun je natuurlijk altijd blijven stellen, die doen we vanaf nu weer gewoon tussendoor.

Loop maar even mee.

Ha .... gezellig dat je er weer bent! Loop je even mee naar de tuin? Niet dat er nou zoveel te doen is daar ... eigenlijk is er niks te doen .... de grond is koud en leeg. Daar moet je nog niet in prutsen. Die bodem is nog helemaal in winterrust.

Het lijkt ook of er nog niks groeit, maar dat is ook weer niet waar. De capucijners en de sugar snaps komen al boven. En de spinazie ook al. Maar het gaat héél langzaam. Want alles slaapt nog met deze kou. Mineralen stromen nog niet, beestjes eten nog niet (veel), en de dikke quilt deken van blaadjes .... verteert ook nog niet.

Maar moet je eens zien over een paar maanden! Dan is het hier net een enorme stomende fabriek, dan is het alle hens aan dek en gebeurt er van alles op zo'n bodem. Maar nu dus nog niet ....

.... haha nou er gebeurt al wel wát! Wat dacht je van zo'n bijtje die in je broekzak klimt? Wat zoek je daar bijtje? Of is het gewoon de warmte die je opzoekt?

Heel vertederend, zo'n klein dapper werkstertje ... maar als ze over de rand klimt en helemaal mijn broekzak in wil kruipen, waar het warm is natuurlijk, dan jaag ik haar weg. Want dat wordt natuurlijk dikke paniek daar in het donker, en dan ... stéken!! Nee, liever niet.

Opruimen vandaag.

Zoals je ziet gebruik ik de kas niet dit voorjaar. Dat wil zeggen, niet voor groente. Het is nu even tijdelijk een opslagplaats. Voor een oud konijnenhok en manden en krukjes, en bossen met droogbonen hangen er nog. Handig hoor, een kas is eigenlijk ook een schuur.

Na het opruimen van deze hoek zie je niet eens veel verschil.

... maar toch is er veel weggedaan, en is het tijd om uit te rusten. Hier op deze nieuwe plek, een bankje in de zon, is het goed uitrusten! Een leuk plekje waar je op kan zitten maar ook op kan liggen.

Probeer maar, het is heel stevig.

Dat blijft toch het allermooiste uitzicht wat er is op aarde. De lucht boven je hoofd. Je kijkt zó de kosmos in. Er vliegen twee eenden voorbij. Dan een tijd niks. 

Wat later ... een zwerm kraaien. En ook nog, maar véél hoger, een koppel ganzen in strakke V-formatie. Ze komen van rechts, en in een paar krachtige vleugelslagen zijn ze alweer links het beeld uit gevlogen. Weg.

Over vogels gesproken, wij hadden van de week een goudvinkenpaartje in de tuin. Wel es gezien zo'n goudvink? Nee? Ik had ze ook nog nooit gezien. Loop even mee dan laat ik ze zien.

Ze zaten in de braam, te pikken aan de jonge knoppen.

Wij wisten helemaal niet wat het waren, ik dacht dat het parkieten waren. Maar lang leve Google. Goudvinken dus. Het mannetje is felrood met blauw-wit-grijze vleugels. En het vrouwtje is een soort fletse schaduw van het mannetje. Ze zijn steeds samen.

Het schijnt dat ze hun hele leven samen blijven! Wat aandoenlijk! En ook dat fruit-telers een hekel hebben aan goudvinken, omdat ze de jonge knoppen uit het fruit eten, waardoor je dus geen vruchten krijgt.

Nou van onze braam mogen ze best wat eten. Die knoppen groeien wel weer aan. En anders kópen we wel bramen!

Ze waren heel schuw. Ik kon alleen maar foto's van ver af nemen. Dus hieronder ook nog een plaatje van internet, dan kun je goed zien hoe mooi hij is ... De Goudvink.

                                    


Ik hoop echt dat dit paartje bij ons in de tuin komt wonen!

Iets heel anders. Ons wasmiddel was op. Nou dat is geen probleem natuurlijk want dan haal je toch nieuwe? Keuze zat!

..... je kunt hier zelfs je favoriete geur uitkiezen! Even ruiken ... ja die wordt het!

Maar goed, dat doen wij zelf al jaren niet meer. Wasmiddel kopen. Ik ga nu even niet zeuren over de planeet en over de impact van al die wasmiddelen, maar je snapt het wel.

Wasmiddel kan je zo makkelijk zelf maken. En dat lekkere geurtje? Dat voeg je toe, maar dan met echte geurolie, in plaats van synthetisch. Kies geuren die jezelf lekker vind, en je hebt ... hoe heet het?  ... customized wasmiddel! Maatwerk! Precies wat jij lekker vindt.

Ik hou zelf het meest van citrusgeuren, en houtgeuren zoals dennen of sandalwood. Dus dat soort olietjes gaan bij ons door het wasmiddel. Misschien heb je liever lavendel? Jasmijn? Musk?

Wat je verder nodig hebt is een stuk zeep. En eventueel nog wat soda of borax poeder, maar dat hoeft niet per se. Je kunt hier zien hoe je wasmiddel kunt maken. Voor een euro of anderhalf heb je zo tien liter.

Krijg je daar je was wel schoon mee? Yep! Brandschoon! En is het niet schadelijk voor je machine? Nou voor zover ik weet niet, en wij gebruiken het al 15 jaar. 

Loop maar even mee naar boven. Kijk, daar staan de jerrycans met wasmiddel. Genoeg weer voor een half jaar. Ik giet steeds een paar liter in die Sunil fles, want daarin kun je het beter schudden. Dat moet namelijk even voor je het gebruikt.

Bijkomend voordeel is dat het veel vriendelijker is voor de huid. Toen wij van't zomer tijdens de vakantie een fles synthetisch wasmiddel hadden gekocht, kreeg Paul prompt rode vlekken in de nek en op zijn hele romp. 

Dus daar waren we heel snel weer van genezen! :D

Fijn weekend nog. Enne maandag is de laatste 'vraag en antwoord' maandag, dus als je nog vragen hebt?

Bring Sexy Back.

..... Bring Sexy Back ... wat dát nou weer te maken heeft met dit blog? Nou, heel veel! Luister maar.

Als je soms depri wordt .... van wat er allemaal fout gaat op onze planeet ... dan helpt het (bij mij tenminste) om je te focussen op de dingen die wel goed gaan. Want er zijn ook echt leuke initiatieven te zien, bij bedrijven en particulieren en winkels, op milieu gebied.

Gisteren waren we bij Hunkemoller ... ach ja ... voor wat van die leuke spulletjes ... alles is daar leuk! En ze hebben daar op dit moment een hele goeie actie! Ik bedoel nu even niet die 20% kortingsactie op de lingerie, hoewel dat ook leuk is natuurlijk! :D

Maar ik bedoel deze actie. Bring Sexy Back. Bring something old and buy something new. Dus ... je brengt je oude textiel naar de winkel en krijgt 10% (extra) korting op een nieuw artikel.

Misschien denk je nu .... hehe daar is Clarien lekker ingetrapt, dat is een marketing truukje, die kleding wordt weggegooid en die 10% .......... dat is peanuts!! Maar nee hoor, ik heb de actie goed bekeken. De klant krijgt goeie informatie over het milieu, en over de gevolgen van textiel industrie. En alle ingeleverde textiel wordt gerecycled.

Goed zo Hunkemoller!

Ik ben er van overtuigd ... als je iets wilt doen aan het milieu, dan moet je beginnen met informatie geven. De mensen lezen dat misschien maar vluchtig, maar het blijft zeker weten érgens in de hersenpan hangen. En vroeg of laat beïnvloed al die informatie je koopgedrag!

En bij de Bruna werd ik ook blij, al is het maar om een klein dingetje. Een tijdje geleden stond hier altijd de deur open, met zo'n warme lucht kanon erboven. Al die warmte zó de open lucht in en pfffffft wég is het. Zonde. Maar nu ineens ... is die deur dicht!! En hij gaat pas open als er een klant aan komt lopen. 

Jaja, kleinigheden, maar alles helpt! Mooi Bruna!

Verder vandaag .... van alles en nog wat. Ik heb er een nieuwe 'stagiaire' bij op de tuin! Een lieve mevrouw hier uit de omgeving die mij kende via het blog. Ze wil van haar (vrij grote) tuin een moestuin en een permacultuur-tuin en een stuk voedselbos maken. Geweldig!

Ze komt mij helpen dit voorjaar op de tuin, om zo te leren hoe ze dat in haar eigen tuin aan kan pakken. Zo hebben we er allebei wat aan!

Ook kwam Betty langs met weer hééél veel tasjes. En leuke tijdschriften en gezellige verhalen. Toen ze vertrok hebben we haar lege tassen weer volgestopt met kleurige stoffen uit mijn voorraad. Heel handig, je geeft stoffen mee en krijgt tassen terug.

Kijk al die positieve dingen houden mij overeind en geven moed, als de moed me soms in de schoenen zakt bij alle ellende op de media over vluchtelingen, over onverdraagzaamheid, over het klimaat. Want je ziet toch dat hier, op kleine schaal, ook heel veel goeie dingen gebeuren!

Lukt jullie dat ook? Je blijven focussen op de lichtpuntjes?

En vanavond bracht ik ons lichtpuntje ... Marlieke, onze jongste telg, naar Schiphol. Ze gaat een paar dagen naar een vriendin die in Birmingham op school zit. Da-ag!!

Kunnen wij weer oefenen in 'empty nesting'! :D

Knipperlicht-weer en dito humeur.

Vanmorgen vroeg scheen de zon. Strálend.

Dat kwam mooi uit want ik moest hoognodig naar Moeskers Moestuin, om de wortelbedden voor te bereiden op het zaaien. En de uien wilde ik er ook in vandaag. Dus .. hup de werkbroek aan en een oude trui en de spullen verzamelen. Zaden, pootgoed, stekers en touw mee. Aan het werk.

Maar net als ik de deur uit wil .....

Sneeuw en hagel opeens! En koud!!

Een spatje regen als je op de tuin werkt, is niet zo erg .... maar dit is niks. Vervelend. Want vorige week ben ik ook haast niet op de tuin geweest. Toen moest er geklust worden in huis, alles moest spik en span zijn want toen werden er foto's gemaakt en een filmpje.

Ons huis kon zó in VT wonen. (nu al niet meer hoor)

Affijn, dan maar verder met de tasjes. Want komend voorjaar staan er weer milieu acties op het programma. En tassen heb je nooit genoeg. Hieronder is een tas gemaakt van een kussensloopje. Handig vanwege de rits bovenin .... maar helaas waren de afgeknipte zijkanten net iets te kort voor hengsels. En ik had niet méér van diezelfde stof.

Grabbelen in de lappenbak. Nou dat rode streepje lijkt wel wat. Daar wordt je weer vrolijk van, als je een probleem zo maar even oplost!! De hengsels moeten aan de buitenkant vastgemaakt, vanwege die rits.

Maar als het af is ... vind ik de combi toch niet mooi. Die stoere stof van de tas, met zo'n ielig streepje op de hengsels ... pfff .... en terwijl de hagel weer neerklettert klettert mijn humeur vrolijk mee omlaag!

.... maar goed, het zit al vast. Dus maar zo laten.

Wat dan héél goed werkt is een kop sterke koffie! Daar kan geen hagelbui en geen 'ielig streepje' tegenop! Maar dan zijn de Nespresso cups weer op! Ik heb het helemaal gehad met die Nespresso! Die cups zijn peperduur, ze zijn niet duurzaam, en ze zijn altijd op!

Maar ja, Paul he? :D:D  Die zweert bij zo'n bakkie!

Okee dan maar gewoon een filtertje. Ook zó klaar en lekker, zo'n grote mok vol.

Boven op de slaapkamer is het inmiddels helemáál niet meer een VT wonen huis, maar gewoon lekker gezellig weer ons eigen rommelige huis. En de zon gaat ook weer schijnen. Wat een knipperlicht dag is het vandaag!

Ergens ver weg tussen alle stoffen en spullen vind ik zomaar weer een prachtige stapel mooie lapjes. Die waren al een hele tijd kwijt. Ze zijn zo mooi dat ze vragen om een Speciaal Project. Alleen ... wat? Maar eens met Betty overleggen.

Ze zijn nét iets te klein voor gewone tassen. En ze zijn ook vrij teer .... maar zo mooi. Prachtig geborduurde patronen ...

Als iemand iets weet? Maar het moet wel iets simpels zijn ...

We kregen deze stoffen kado, in oktober, toen we tassen aan het uitdelen waren. Een mevrouw van de stofferingszaak 'Rideaux' kwam ze ons geven. Zo maar, omdat ze onze actie sympathiek vond.

Als ik nu terugdenk aan die eerste tassen toen in oktober ... dan krijg ik het er warm van! Wat een knullige tassen zaten daar tussen (die van mij). Want toen hadden we de kneepjes nog niet van Betty geleerd. Maar zoals altijd met die dingen ... dat moet je niet tegenhouden. Als je ergens een passie voor hebt, zoals voor het terugdringen van plastic destijds ... dan moet je je niet laten tegenhouden door je eigen onhandigheid of onzekerheid.

Gewoon doen. Beginnen! Er komt vanzelf hulp opdagen. In de vorm van Betty's en Marjans en de mevrouw van Rideaux. En vele anderen.

Zo ben ik ook nu weer bezig. Niet met één plan maar wel met zes tegelijk!

Allemaal groene acties hier in Bussum. Voor komend jaar. Nog géén idee van de details, en met wie, en wanneer. Maar toch maar gewoon beginnen.

En grappig, alleen al die ideeën verzinnen en op papier zetten, dat geeft een enoooorme boost aan je humeur! Kom maar op plastic en acryl en kunstmest en bestrijdingsmiddelen en nanodeeltjes en ... nou ja ... wat is er allemaal nog meer?

Klein beginnen. Kleine leuke ludieke akties. Kadootjes uitdelen aan mensen, die jezelf natuurlijk niet teveel geld kosten, en dan wat informatie erbij geven.

Bijna alle mensen die ik ken vervuilen niet 'expres'. Iedereen wil graag een schonere planeet. Als je dus informatie geeft over hoe je daar zelf al op kleine schaal aan kan werken ... dan heb je een goed begin.

Wordt vervolgd!