Eet voedsel, maak ploffen.

Ik neem je maar weer eens mee naar Zwolle, en dan vooral naar mijn boekenwalhalla, Waanders, in de Broerenkerk. Gisteren moesten we wat kleding kopen voor Paul, Liek ging mee natuurlijk, want ik heb helaas (volgens de familie) geen kijk op mode. 

Goed. Een trui, broek, en nóg een trui en een shirt voor Paul verder, en nog wat aankoopjes, konden we dan eindelijk neerstrijken in de Broerenkerk. Koffie en een broodje in de koffiehoek, en toen was ik vertrokken, naar de boeken! 

Uren en uren kun je daar rondstruinen. Alles is mooi gesorteerd. Op de begane grond is het algemene gedeelte, met literatuur, thrillers, romans, kinderboeken, tijdschriften, dat soort dingen. En hoe hoger je komt in die enorme kerk, via trappen en via allerlei vides met leeshoeken, hoe meer gespecialiseerd het wordt.

En terwijl Paul en Liek nog een tweede bakkie namen was ik daarboven ergens. Ik vond zelfs een 'klimaathoek'. Niet met alleen maar van die doemdenkersboeken hoor, nou ja, die waren er óók wel, maar er was ook veel inspiratie over wat je zelf allemaal kan doen vóór het klimaat. En daar lag ook een héél dun boekje over voedsel, mijn favoriete onderwerp. Nee, niet met recepten, maar met wat voedsel eigenlijk is, en wat het voor je doet.

Wat is nou eigenlijk het beste voor jezelf en voor de planeet? De conclusie van het boekje was kort en bondig .....  

Eet voedsel.

Niet teveel. 

Meest planten.

Eet voedsel, dat moet ik misschien even toelichten. Daarmee bedoelt de auteur dat veel van wat we eten eigenlijk helemaal geen voedsel is .... maar fabrieksverzinsel. Zoals bijvoorbeeld margarine en poedersoep en frisdrank. Dat staat zó ver van natuurlijk voedsel af dat het meer scháádt dan voedt.

Maar ach, dat wist je natuurlijk allang. Toch vond ik het écht een kernachtig trio. Goed gevonden, toch? Eet voedsel. Niet teveel. Meest planten. Zo simpel is het dus. 

Enfin, hier zie je ook nog even de andere zijde van de kerk. Met het orgel. Ik geloof dat ik het al voor de derde of vierde keer hier laat zien ..... haha en vast ook niet voor het laatst, want dit is altijd het toetje van onze tripjes naar Zwolle.  

Vandaag was een volle dag. Leuke dingen allemaal. Het begon met even kijken bij de nieuwe composthoop. Daar zit alle compost van Wim nu in. Twéé aanhangers vol. Het is nu al aan het inzakken, zó hard werkt die compost, met al die mestderrie ertussen. 

Daarna de dieren verzorgen, en toen naar het bos. We hadden weer een activiteit van de natuurclub. Dit keer was het de heide schonen. Toen ik erheen reed dacht ik nog ... oh er komt vast geen kip want het regende pijpenstelen, maar hee ....

.... kijk nou eens!!

Een hele bende auto's stonden op de zandweg! En een bende mensen ook!!

En de burgemeester van Staphorst, Jan ten Kate, was er ook, met een hartelijke openingsspeech. Wel had hij de foute schoenen aan om mee te helpen met boompjes trekken, en had zijn vrouw trouwens ook andere plannen voor de zaterdag, vertelde hij, dus hij kon niet blijven. Maar fijn dat hij kwam openen in de regen!

Een hele grote groep kinderen was er ook. Met vaders en moeders. En veel vrijwilligers. Ja, we hebben heel wat boompjes getrokken. Die moeten eruit, omdat anders de heide verdwijnt. Veel van die boompjes werden weer meegenomen door liefhebbers, om ze elders een plek te geven. Ik nam uiteraard ook een stelletje mee. 

Rond elf uur was ik thuis, en daar kregen we toen bezoek. Via mijn blog kreeg ik laatst een email, of ik soms belang had bij twee originele boerenwerktuigen. 

Het éne was een bietenhakselaar, waarmee je in een mum de bieten en andere groenten voor koeien kunt fijnhakken. En het andere was een echte ouderwetse .... wanmolen. Uit België. Daarmee kun je je graan schoon 'blazen', wel met emmers tegelijk.

Of ik daar belang bij had??? Nou .... wat dacht je?? Het was een schot in de roos! Héél graag! En vanmorgen kwamen ze dus, Jeroen en Ria, met op de aanhanger de spullen. Ook nog een echte dorsvlegel, en een grote 'hand'wan (waar Bekkie meteen in ging liggen slapen) en een aardappelpoter.

Nou ja zeg! En dat allemaal zomaar!

De foto's zijn helaas wat vaag, omdat ik ze pas eind van de middag nam in de schemer. Maar uiteraard krijg je ze nog uitgebreid te zien, bij daglicht, aan het werk! Ze passen hier prachtig op de boerderij en bij alles wat we hier doen! 

J en R blijken ervaren zelfvoorzieners te zijn. Ervaring, onder anderen opgedaan tijdens een jarenlang verblijf in verschillende Afrikaanse landen. Nu wonen ze weer in Nederland, op een boerderijtje met veel dieren. We hebben afgesproken dat ik hun ook een keer kom opzoeken. Na een paar gezellige uurtjes zwaaiden we ze weer uit. Tot gauw ziens!

En daarna alwéér naar Zwolle waar Mark vanmiddag zijn verjaardag vierde. Zodat het een volle en supergezellige zaterdag was vandaag. 

 

Weer thuis. En daar staan nog de ploffen van Poek. Die nu dus ineens van Liek zijn. Haha, gewoon ingepikt dus! 

Er zit dus niks anders op dan voor de hele familie van die dingen maken. Bij het volgende paar zal ik het proces wat beter laten zien, voor wie nog op zoek is naar een handmade kerstkadootje! 😉

Witlofsoap, wel veertien hanen, koppen afhakken, en ploffen.

Ik zou nog even laten zien hoe dat dan verder gaat met de witlof. De planten, gezaaid in mei, zijn in de zomer flink uitgegroeid. Het groene blad kun je eten, als groenlof. Maar het is nogal bitter. Wij eten het niet. 

Nee, wij eten liever de witlof. Maar dat heeft wel wat voeten in aarde. Je trekt de groene planten in de herfst uit de grond, inclusief de dikke wortelpen. Dan leg je ze een paar dagen buiten, zodat de kracht van de dikke groene bladeren zich terugtrekt in de wortel.

Dan hak je dat blad af, met een scherpe spade. Geef het groen aan je dieren of leg het terug op je tuin of op de composthoop. Denk er bij het hakken goed om dat je de groeipunt niet afhakt. Zoals je onder op de foto ziet heb ik een flink eind bóven de wortel gehakt. 

Met een mes kun je het dan nog bijsnijden. Iets meer van de steel afsnijden. En de rotte plekjes eraf. Zodat je een complete wortel, met min of meer schone top, overhoudt. Als je zo 2 centimeter boven de wortel afsnijdt zit je wel goed.

De wortels gaan allemaal samen in een diepe krat. Ik had hem al voor de helft gevuld met compost (potaarde kan ook, of een mengsel) en heb daar die wortels ingeduwd. De platte bovenkanten moeten zo ongeveer op het 'maaiveld' liggen.

Allemaal even hoog dus. Als een wortel te lang is kun je gerust een stuk van de onderkant afsnijden.

Zet ze goed stevig tegen elkaar. Zoveel mogelijk bij elkaar en zo knus mogelijk tegen elkaar aan. Net als schapen in een hok.😊 Ze houden elkaar dan warm en zullen makkelijker uitgroeien, dan wanneer je er maar een paar bij elkaar in een pot zet.

Dan vul je de krat verder met grond tot helemaal bovenaan. En dan ..... plenzen water erop! Ik heb er wel vijf emmers regenwater opgegoten. Tussendoor steeds even wachten.

Waarom zo nat? Omdat deze wortels nu helemaal geen water meer krijgen. Dit is het enige. Dus moet het in de krat van boven tot onder kletsnat zijn. Ik heb de krat daarna op de grond gezet om te laten uitdruipen.

En ...... binnenkort in dit theater ....... deel 3 van de witlof-soap! 

En de dieren. Hoe gaat het daarmee.

Het is tijd om alle hokken en stallen weer in orde te krijgen, vóór er weer vorst komt. De koeienstal is al gedaan, maar het kippenhok is wat verwaarloosd. Ik doe er weinig aan. Dat komt ook omdat er geen kip in zit. En geen haan ook. Overdag niet en 's nachts ook niet.

Waar die beesten dan zoal uithangen???

Och die zitten overal en nergens. De hele dag tippelen ze over het hele terrein en eten wormpjes en slakjes en kruidjes en zaadjes. En dan weer zitten ze op een rijtje op de hooibak van de koeien. Of op de hooizolder. 

's Nachts slaapt het hele stel in de boom, pal bóven het kippenhok. Maar niet erin. Welnee. 's Winters ook niet hoor. Het zijn vogels, en ze voelen zich daarboven schijnbaar veilig. Ze zitten te wiebelen op de uiteindes van takken, waar geen vos, marter, bunzing, of wat dan ook, erbij kan komen.

Wel eten en drinken ze netjes bij het kippenhok. En blijven ze keurig op ons terrein. Gelukkig maar. Anders zouden we moeten ingrijpen. Nu laat ik ze maar. Ze vallen niemand lastig. En ze zijn toppie fit en heel happy, door zo vrij en blij rond te kunnen scharrelen. En het is zo'n mooi gezicht, al die kleurige kipjes overal.

Ja en kuikentjes zijn er ook alweer. Dat gaat ook maar door. Het is wel jammer dat we dit jaar bijna alleen maar haantjes hebben gekregen, van de broedsels. Ik geloof dat er wel veertien haantjes zijn. Die we helaas niet allemaal kunnen houden. 

Weer aan het slachten? Pffffff. Ik zoek liever nog maar even door, naar een andere oplossing. 

🍀🍀🍀🍀🍀

Maar ..... weer ándere koppen hak ik juist met veel plezier af! Eerst dus die koppen van de witlof, en van de week óók de koppen van de voerbieten. Die moet je echt flink stevig afhakken, juist mét groeipunt en al. Zodat het blad niet meer aan kan groeien.

Ze liggen daar wel wat blotig .... het lijken wel kale biggetjes ...... en dat ligt daar maar in weer en wind. Het moest eigenlijk worden afgedekt, maar waarmee? 

Helemaal afdekken met hooi of in kisten, geeft rot en rommel, is mijn ervaring. En omdat op de achtergrond, onder dat gelige gras, toch nog stapels takkenbossen lagen, heb ik die er op gestapeld. Het geeft iets bescherming, maar sluit het niet af.

Dus minder kans op schimmels, lijkt mij.🍄🍄🍄

Nog wat late oogsten, wat verdwaalde pompoenen, hier en daar bloeit nog een bloem .... er is nog kleur genoeg! Kijk, hieronder zelfs een mooie compositie...

....... van two shades of orange

Dit weekend is Liek hier en dat maakt het werk een stuk gezelliger! Compost halen bij Wim, met Wim en Jacky koffiedrinken, en dan met een volle aanhanger weer naar huis.

Met veel kunst- en vliegwerk lukt inmiddels het 'bochtje achteruit' met zo'n ding. En dan scheppen we alles er weer uit. Alle compost gaat op een hoop, in lagen, afgewisseld met lagen mest-smurrie. Dus mest vermengd met water. Dat geeft heel snel een goed bruikbare compost.

Maar toen haakte Liek af. Wat ik me goed kan voorstellen. Dat werken met die derrie .... dat is niks voor stadslui! Haha ik denk eigenlijk voor de meeste lui!

Nee dan zijn er veel leukere dingen te doen zoals koeien over de kop kroelen. Vooral tussen de horens, waar ze altijd jeuk hebben, dat vinden ze heeeerlijk!

En nog andere leukere dingen ....

 

 

En nu zitten we te lummelen bij de kachel, allebei met onze 'ploffen' aan.