De allereerste.

Om ook in de herfst en winter verse tomaten te kunnen eten had ik een stuk of zes potten met tomaten gefermenteerd, afgelopen zomer. Dit weekend ging de eerste pot open. En de inhoud ging linea recta op de composthoop want bovenin zat een dikke laag groene schimmel.

Toen pot nummero twee. Die was wél goed gebleven, en die zie je hier op het aanrecht staan. Naast de appelazijn, want daar was ik ook mee bezig. David naast Goliath.

De tomaten in deze pot waren goed gebleven en waren prima op smaak door het fermenteren en door alle kruiden en knoflook. Dus dit is écht een blijvertje voor de komende jaren! Hoewel je er dus rekening mee moet houden dat sommige van die potten ook gewoon kunnen beschimmelen en je soms een deel verliest.

Maar ja dat geldt voor alles. Op de tuin gaat ook altijd wel een deel van de oogst verloren door droogte, ziektes, of gewoon, door je eigen fouten of door domme pech. Het is géén hogere wiskunde, met zuivere en voorspelbare uitkomsten. Nee, het is tuinieren, werken met moedertje natuur, en met altijd een onzekere factor.

En van fouten en verliezen en misoogsten krijg je mentale weerstand, wat ook best handig is om te hebben.😊

En de tomatenbak, waar al die lekkere tomaten uit kwamen, die is dit weekend ingepakt voor de winter. Ik laat het nog één keer zien, want echt, de meeste vragen die ik krijg per email gaan over hoe ik de tuin afdek voor de winter. Dus, nog één keer stap voor stap.

Allereerst snij ik alle tomatenplanten van de palen af. Alles blijft gewoon op de bodem liggen, dus, de oude tomatenranken, de touwtjes (van hennep) en al het onkruid. Wel alles eerst even kortknippen of -snijden.

Ik weet dat veel tuiniers als de dood zijn voor schimmels. Al het tomaten- en aardappelafval met schimmels als fytoftora wordt behandeld als zwaar chemisch afval, en tot de laatste  snipper verbrand, of verbannen en diep diep onderin de restcontainer gestopt.

Zelf geloof ik niet dat dat moet. Het is nét als je handen steeds maar wassen met zeep of erger nog, met desinfecterende middelen. Je beschadigt dan de weerstand van je huid, en het gaat dan juist van kwaad tot erger. Ik denk dat die schimmels er juist voor zorgen dat natuur  antistoffen ontwikkelt. Dus ik laat altijd plantenresten op de plek liggen waar ze gegroeid zijn, schimmels of niet, en jaar op jaar wordt de weerstand van alle planten op die plek dan groter.  

Maarre, doe vooral wat je zelf wilt en waar je zelf in gelooft. 

Vervolgens gaat er een laag compost op de bodem, over de plantenresten heen. Rijpe compost, met wat mest. En dan daarna komt er een laag overheen die de wilde planten moet onderdrukken. Dat kan een lap katoen zijn, of karton, of organisch tapijt, of houtsnippers, of, in dit geval, natte kranten.

En ja hoor daar kwamen de kippen aanlopen en de haan.

GROOT protest!! Hoe moeten wij hier nou scharrelen? In die kranten?? De Haan was écht zichtbaar boos. Alle veren stonden omhoog. Ze gingen demonstratief in het laatste onbedekte randje krabben. Met boze gezichten.

Sorry jongens, zei ik, maar wij moeten óók eten.

 

Na de kranten komt er dan een laagje ander groenafval op, zoals maaisel of hooi of wat je maar hebt. Dat hoeft niet per se, het is alleen maar bedoeld tegen het wegwaaien van de kranten. Wat stenen of planken erop kan ook.

Volgend voorjaar haal je dan eventuele krantenresten weg en je kunt zó aan het zaaien. De grond daaronder is dan pikzwart, vól bodemleven, en mooi rul en onkruidvrij. En alle belangrijke schimmels en sporenelementen zitten nog netjes in de bodem omdat je die niet hoeft om te spitten.

Lief he, die Billie. Ze is altijd in de buurt.

🏠🏠🏠🏠🏠

En vanmiddag waren we op bezoek bij Liek en Sen in Utrecht.

Na jaren wonen in een piepklein gehuurd studiootje hebben ze kortgeleden hun eerste huis gekocht. In hartje Utrecht, vlakbij de Vecht. Vorige week zijn ze verhuisd.

Het is niet makkelijk voor jonge starters, een huis kopen. Zelfs een klein huis is haast onmogelijk met de huidige prijzen. Ook al werken ze allebei fulltime en gaan ze zéér zorgvuldig met hun geld om, het was een grote en spannende stap. Er was helaas geen suikeroompje in de buurt en ook geen prettige erfenis die hun werd gegund, nee, het moest allemaal helemaal op eigen kracht.

Maar het is hun gelukt! En Paul en ik gingen vanmiddag eens kijken. 

We kregen een Grand Tour door het hele huis en oh ... wat is het leuk om je kinderen zo blij en trots te zien in hun eerste eigen huis. Het is écht een fijn huis op een fijne plek. En de kat Flier is ook al gewend. Hoewel ze nog niet naar buiten mag, de eerste weken. 

Zo'n kat loopt dan namelijk linea recta terug naar het oude huis!

Over katten gesproken. Bij ons mogen alle drie de katten nu het 's nachts kouder is binnen slapen, als ze dat willen. We houden daarvoor speciaal een luikje voor hun open. Maar behalve katten komt er soms ook wat méér mee naar binnen.

Zo vond ik vanochtend toen ik een sjaal opraapte van de grond daaronder een levend muisje. Die was door één van de katten meegenomen om binnen lekker op te peuzelen, maar schijnbaar ontsnapt.

Ze keek mij bang aan met grote donkere muizenoogjes, zo van, onee, nu ben ik erbij! Maar we hebben haar gevangen onder een emmertje en met een stuk karton eronder naar buiten gebracht. 

De allereerste weer, deze herfst. Er zullen er nog vele volgen!